Văn Bia Hán Nôm Thời Mạc - Tư Liệu Và Khảo Cứu

Giới thiệu Văn Bia Hán Nôm Thời Mạc - Tư Liệu Và Khảo Cứu

Văn Bia Hán Nôm Thời Mạc - Tư Liệu Và Khảo Cứu

Bộ "Tùng thư văn bia Việt Nam" này là kết quả của sự hợp tác giữa Viện Nghiên cứu Hán Nôm thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam với Dự án Vietnamica (Dự án châu Âu về nghiên cứu lịch sử và số hóa tư liệu văn bia Việt Nam, ERC 833933) do Viện Khảo cứu Cao cấp (EPHE) Pháp và Tổ chức Đại học Pháp ngữ (AUF) quản lý và chỉ đạo. Bộ Tùng thư văn bia Việt Nam có mục đích xuất bản và tái bản một số công trình mang tính chất nền tảng trong nghiên cứu văn bia Việt Nam, hoặc phiên dịch văn bia Việt Nam như là nguồn sử liệu để nghiên cứu về Việt Nam trong quá khứ. Đây sẽ là bộ sưu tập đứng cùng với một bộ tùng thư khác sắp ra mắt độc giả có tên gọi "Tùng thư bia hậu Việt Nam" gồm các chuyên khảo mới tập trung nghiên cứu về bia hậu Việt Nam.

Nhà Mạc thay thế nhà Lê, lên ngôi từ năm 1527 và bị nhà Lê giành lại quyền thống trị vào năm 1592. Sau đó, nhà Mạc phải lánh nạn lên Cao Bằng, tồn tại đến năm 1677 thì chấm dứt hoàn toàn.

Nói đến thời Mạc là nói đến thời kỳ nhà Mạc tồn tại với tư cách là một vương triều (1527-1592). Nói đến văn bia Hán Nôm thời Mạc là nói đến những văn bia mang niên hiệu nhà Mạc ở thời kỳ nhà Mạc trị vì. Thời kỳ này chỉ ngót một thế kỷ. Tuy rất ngắn so với lịch sử, song đây cũng là một thời kỳ không kém quan trọng trong lịch trình của các triều đại phong kiến Việt Nam. Rất tiếc là nguồn thư tịch cổ và các nguồn tư liệu khác về thời kỳ này còn lại không nhiều, đôi khi còn sai lệch.

Tư liệu văn bia Hán Nôm xưa nay luôn được xem là nguồn sử liệu đích thực, có xuất xứ, có niên đại cụ thể. Văn bia Hán Nôm thời Mạc hiện còn hoàn toàn là những bài văn viết bằng chữ Hán, đôi chỗ xen chữ Nôm khắc trên bia đá gắn với các di tích trong dân gian. Trên mỗi bài văn bia đều ghi rõ từng sự kiện, từng việc làm, từng con người cụ thể, gắn với thời gian và không gian cụ thể. Mỗi bài văn bia, mỗi tấm bia đá đều có ý nghĩa nhất định đối với lịch sử di tích đó, con người đó, địa phương đó. Tuy nhiên, nếu các bài văn bia Hán Nôm thời Mạc này được đặt trong một sưu tập đầy đủ trong phạm vi cả nước, thì ý nghĩa và giá trị của mỗi văn bản vượt xa ý nghĩa và giá trị hiện thân của nó. Chính vì vậy, việc sưu tập và giới thiệu nội dung văn bia Hán Nôm thời Mạc là công việc trước hết, nhằm cung cấp tư liệu cần thiết góp phần nghiên cứu lịch sử triều Mạc và xã hội thời Mạc.